นกกระเรียนมงกุฎแดง หรือ นกกระเรียนญี่ปุ่น หรือ นกกระเรียนแมนจูเรีย (อังกฤษ: Red-crowned crane; ชื่อวิทยาศาสตร์: Grus japonensis) เป็นสัญลักษณ์ของประเทศญี่ปุ่นที่มีความเชื่อกันว่ามีอายุยืนยาวนับพันปี

นกกระเรียนมงกุฎแดง เป็นตัวแทนโชคลาภ ความเป็นสิริมงคล ความรักและความจงรักภักดี โดยเฉพาะในเรื่องของความรัก เพราะว่านกกระเรียนมงกุฎแดงมีความซื่อสัตย์ต่อคู่รักในแบบที่เราหาได้ยากในโลกปัจจุบัน มีรูปร่างสง่า งดงาม มีเอกลักษณ์ชอบเต้นรำเกี้ยวพากับคู่รัก

นกกระเรียนมงกุฎแดง ถือเป็นนกที่สวยงามที่สุดชนิดหนึ่งของโลก อีกทั้งยังมีเพียงรักเดียวตลอดชีวิต แม้ว่าคู่ของมันจะตายไปมันก็จะไม่มีคู่ใหม่ จึงเป็นที่นิยมนำมันมาใช้เป็นสัญลักษณ์ของคู่แต่งงาน เพื่อให้ความรักของทั้งคู่ มั่งคงและยืนยาว

ตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่น นกกระเรียนมงกุฎแดงมีชื่อว่า Tancho โดยเชื่อกันว่ามีอายุขัยยาวนานถึง 1,000 ปี ซึ่งชาวญี่ปุ่นเชื่อว่าการมาถึงของนกกระเรียนมงกุฎแดงจะนำมาซึ่งความภักดีและโชคลาภ ในช่วงฤดูหนาวจะมีผู้คนออกไปยังทุ่งน้ำแข็งที่เป็นที่อพยพเพื่อนำปลาไปให้เป็นอาหาร โดยถือว่าเป็นนกที่ชาวญี่ปุ่นให้ความเมตตาและเคารพสูงสุด

ขณะที่ในประเทศจีน นกกระเรียนมงกุฎแดง มักจะปรากฏตัวพร้อมกับทวยเทพหรือเหล่าเซียนที่มาจากสรวงสวรรค์ ไม่ก็ในตำนานเทพนิยาย มีชื่อในภาษาจีนว่า Dandinghe ที่แปลว่า นกกระเรียนนางฟ้า คือสัญลักษณ์ของอายุที่ยืนยาว มีความรู้และเกียรติอันสูงส่ง เราจึงมักจะพบว่าภาพเขียนโบราณทั้งในวัฒนธรรมของจีนและญี่ปุ่นนั้นมีนกกระเรียนมงกุฎแดงอยู่เสมอๆ

นกกระเรียนมงกุฎแดง เป็นนกกระเรียนขนาดใหญ่ที่หายากเป็นอันดับสองของโลกในบรรดานกกระเรียนทุกสายพันธุ์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออก นกชนิดนี้ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งโชคลาภและความซื่อสัตย์ มีความสูงถึง 150-158 เซนติเมตร เมื่ออยู่ในถิ่นอาศัยธรรมชาติตามหนองบึง จะพบเห็นตัวได้ง่ายและเด่นชัด

ในฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน นกกระเรียนมงกุฎแดงจะอาศัยอยู่ในไซบีเรีย ช่วงนี้ไข่ที่วางไว้จะฟักออกมาเป็นตัว ปกติแล้วนกกระเรียนชนิดนี้จะวางไข่ 2 ฟอง และมักจะเหลือรอดจนฟักเป็นตัวได้เพียงฟองเดียว เมื่อถึงฤดูใบไม้ร่วงจะอพยพเป็นฝูงลงใต้สู่เกาหลี จีนและประเทศอื่นๆในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เพื่อหาถิ่นอาศัยในระหว่างฤดูหนาว แต่มีนกกระเรียนฝูงหนึ่งที่จะอาศัยอยู่ในเกาะฮอกไกโด ประเทศญี่ปุ่น ตลอดทั้งปี

นกกระเรียนชนิดนี้กินสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก สัตว์น้ำไม่มีกระดูกสันหลัง แมลงและพืชที่มีอยู่ในหนองบึงเป็นอาหาร ถิ่นอาศัยอาจมีทั้งหนอง บึง ริมฝั่งแม่น้ำ ทุ่งนาหรือที่ใดก็ตามที่มีแหล่งน้ำและอาหาร

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันนกกระเรียนชนิดนี้มีจำนวนประชากรในธรรมชาติเพียง 1,700-2,000 ตัว ยังถือว่าเป็นนกชนิดหนึ่งที่อยู่ในภาวะถูกคุกคาม โดยจำนวน 1 พันกว่าตัว ที่อาศัยอยู่บริเวณหมู่บ้านสึรุอิ โดยถือว่าเป็นนกกระเรียนมงกุฎแดงฝูงสุดท้ายในประเทศญี่ปุ่น และเป็นฝูงที่ใหญ่ที่สุดในโลกขณะนี้ (ที่เหลืออีกฝูงละ 100 กว่าตัวพบในใน จีน เกาหลี และไซบีเรีย)