ในบทความนี้ เราจะพาไปสำรวจความหลากหลายของปลาเผือก เรียนรู้เกี่ยวกับลักษณะทางพันธุกรรมที่ทำให้ปลาเหล่านี้มีความโดดเด่น และความท้าทายที่เกี่ยวข้องกับการเพาะพันธุ์และการอนุรักษ์
ปลาเผือกไม่เพียงแต่มีความสวยงาม แต่ยังสะท้อนถึงความซับซ้อนทางชีวภาพและความสำคัญในการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำที่มีความหายาก
นิยามของ “ปลาเผือก”
ในภาษาไทย คำว่า “เผือก” มีความหมายที่กว้าง ซึ่งหมายถึงปลาที่มีสีขาว สีซีด หรือสีอ่อนผิดปกติ ซึ่งทั้งหมดนี้รวมเรียกว่า “เผือก” อย่างไรก็ตาม เผือกมีลักษณะหลายรูปแบบที่แตกต่างกันไป อาทิเช่น
1. Albino หรือ ลักษณะเผือกตาแดง (RREA = Real Red Eye Albino) คือ ความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับการแสดงออกของเม็ดสีดำ ทำให้ปลามีตาสีแดงของเลือด หรือสีชมพูใส (Clear Pink Eye) เกิดจากการจับคู่ของยีนที่ควบคุมการเป็น albino ขณะที่สีของลำตัวสามารถมีความแตกต่างได้ตามรงควัตถุที่เหลืออยู่บนร่างกาย เช่น สีส้ม สีเหลือง สีเหลืองซีด หรือสีขาว ปลาที่มีลักษณะนี้มักจะเรียกว่า“ปลาเผือกแท้”หรือ“ปลาเผือกตาแดง”
2. Lutino (WREA = Wine Red Eye Albino) เป็นประเภทของปลาเผือกที่มีตาสีแดงทับทิม หรือแดงแบบไวน์ (Wine Eye) หรือรูบี้อาย (Ruby Eye) ซึ่งเป็นปลาที่มีสีเหลืองกว่าปลาเผือกแท้ และสีตาของมันจะเป็นสีทับทิม เกิดจากการจับคู่ของยีนที่ควบคุมลักษณะ Lutino ตัวอย่างที่รู้จักกันดีคือ ออสการ์เผือก ซึ่งต่างประเทศเรียกว่า “Lutino Oscar”
3. Axanthic หรือภาวะ axantism คือ ความผิดปกติที่ทำให้การแสดงออกของเม็ดสีอื่น ๆ เช่น รงควัตถุสีแดงหรือสีเหลืองมีความผิดปกติ สำหรับปลาที่มีชื่อเสียงในประเภทนี้คือ ปลาอโรวาน่าที่มีสีผิดปกติ ซึ่งเกิดครั้งแรกที่ฟาร์มแพนด้า และถูกตั้งชื่อว่า “Panda Axanthic Arowana” ตัวอย่างที่เป็นที่รู้จักคือ อโรวาน่าสีงาช้างของ ดร. โชคชัย บุญกุล ซึ่งเป็นอโรวาน่า RTG ที่มีความผิดปกติในการแสดงออกของรงควัตถุสีแดง
4. Leucistic หรือภาวะ Leucism เป็นความผิดปกติที่ส่งผลต่อการสร้างเม็ดสีบนลำตัวของปลา ซึ่งไม่จำกัดแค่เม็ดสีดำ แต่รวมถึงเม็ดสีอื่น ๆ ทั้งหมดด้วย สีของตาส่วนใหญ่จะเป็นสีดำตามปกติ ทำให้ปลาที่มีลักษณะนี้สามารถมีสีของลำตัวที่หลากหลายได้ ตั้งแต่ลักษณะคล้ายกับอัลบิโน่ แต่จะเรียกว่า “ปลาเผือกตาดำ” ไปจนถึงการสูญเสียเม็ดสีทั้งหมดบนร่างกาย ทำให้มีสีขาวบริสุทธิ์มากกว่าลักษณะเผือกอื่น ๆ ที่กล่าวถึงก่อนหน้านี้ ลักษณะความผิดปกตินี้ยังมีความสัมพันธ์กับลักษณะที่เรียกว่า “สโนว์” หรือ “แพลทินัม” ซึ่งเป็นลักษณะที่มีความทรงคุณค่าและหายากที่สุดในกลุ่มของปลาเผือก
