นกฮัมมิงเบิร์ด (hummingbird) จะพบได้บนภูเขาสูง มีน้ำหนักไม่มากนัก ราว 2 -3 กรัม มันจึงเกาะปลายใบไม้ได้สบายๆ นักชีววิทยาชาวฝรั่งเศสผู้เคยมีชีวิตอยู่ในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 18 ได้เคยเอ่ยถึงนกฮัมมิงเบิร์ด ว่าเป็นนกที่ธรรมชาติได้ประทานพรสวรรค์ให้มากเป็นพิเศษเพราะมันมีลีลาการบินที่ตื่นตาตื่นใจที่สุดในโลก

“นกซึ่งเต็มไปด้วยพรสวรรค์” มีถิ่นกำเนิดและอาศัยอยู่ในเขตร้อนชื้นของทวีปอเมริกา พบได้ทั้งในอเมริกากลาง อเมริกาใต้และแถบแคริบเบียน อยู่ในวงศ์ Trochilidae จัดเป็นนกที่มีขนาดเล็กที่สุดวงศ์หนึ่ง ส่วนใหญ่มีความยาวประมาณ 7.5–13 เซนติเมตร

ที่มาของชื่อฮัมมิ่งเบิร์ด มาจากเสียงที่เกิดจากการตีกันของปีก มันกระพือปีกด้วยความถี่สูงที่มนุษย์ได้ยิน ลอยอยู่กลางอากาศโดยมีอัตรากระพือปีกตั้งแต่ 12 ครั้งต่อวินาทีในชนิดขนาดใหญ่ จนถึง 80 ครั้งต่อวินาทีในชนิดขนาดเล็ก ที่กล่าวว่านกซึ่งเต็มไปด้วยพรสวรรค์เพราะความสามารถของมันนั้นน่าทึ่ง ปีกที่หมุนได้เกือบ 180 องศา กล้ามเนื้อและโครงสร้างแสนยืดหยุ่น ส่งผลให้มันสามารถบินหลบหลีก พลิกตัว บินอยู่กับที่ บินถอยหลังหรือแม้แต่บินกลับหัวได้อย่างแข็งแรง

ฮัมมิ่งเบิร์ดเป็นนกที่มีระบบความจำและระบบการเรียนรู้เป็นเลิศ พวกมันสามารถจดจำตำแหน่งของดอกไม้ทุกดอกในพื้นที่หากินได้ แถมยังคำนวณระยะเวลาที่ดอกไม้จะผลิตน้ำหวานออกมาอีกครั้งได้ด้วยนะ ที่สำคัญคือนกฮัมมิ่งเบิร์ดเป็นหนึ่งในตัวแปรที่พืชกว่า 8,000 ชนิด ทั่วทวีปอเมริกาต้องใช้ประโยชน์จากมัน เพราะมันเป็นเหมือนสื่อกลางในการถ่ายละอองเรณูให้กับดอกไม้นานาชนิด

นกฮัมมิงเบิร์ดตัวเมียตามปกติมีขนาดใหญ่กว่าตัวเล็กกว่าตัวผู้เล็กน้อย มันเป็นนกที่รักสันโดษ รู้จักรักและหวงแหนถิ่นอาศัยของมันมาก เมื่อใดก็ตามที่มันพบว่านกอื่นบุกรุกที่ที่มันเป็นเจ้าของ มันจะต่อสู้อย่างสุดฤทธิ์

ฮัมมิ่งเบิร์ดมีอัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 1,000 ครั้งต่อนาที ซึ่งถือว่าสูงมากถ้าเทียบกับมนุษย์ที่อยู่ราว 60-100 ครั้งต่อนาที ทำให้ในหนึ่งวันฮัมมิ่งเบิร์ดต้องได้รับพลังงานเป็นจำนวนมาก และพวกมันจะต้องกินน้ำหวานมากถึงครึ่งหนึ่งของน้ำหนักตัว เพื่อให้เพียงพอต่อการรักษาอุณหภูมิร่างกายและอัตราการเผาผลาญที่สูงของพวกมัน โดยอาหารหลักของนกชนิดนี้ก็หนีไม่พ้นน้ำหวานและแมลง ซึ่งน้ำตาลในน้ำหวานก็ไม่ได้ทำให้พวกมันอ้วนขึ้นแต่อย่างใด เพราะน้ำตาลสามารถย่อยสลายได้ง่ายและเปลี่ยนแปลงเป็นพลังงานได้อย่างรวดเร็ว

ฮัมมิ่งเบิร์ดเป็นสัตว์เลือดอุ่นที่มีอัตราเมแทบอลิซึมหรือมีการเผาผลาญพลังงานที่เร็วและสูงที่สุดในโลก นอกจากนั้นวันไหนที่ไม่ได้ออกไปหาอาหารหรือขาดแคลนอาหาร ฮัมมิ่งเบิร์ดยังสามารถชะลออัตราการเผาผลาญพลังงานได้อีกด้วย โดยพวกมันจะเข้าสู่สภาวะ Torpor เป็นกระบวนการเก็บรักษาพลังงานคล้ายกับการจำศีลของสัตว์ชนิดอื่นๆ

ทุกวันนี้นกฮัมมิ่งเบิร์ดกว่า 350 สายพันธุ์เสี่ยงที่จะสูญพันธุ์ เนื่องจากแหล่งอาหารและที่อยู่ถูกทำลาย บวกกับภาวะโลกร้อนที่เกิดขึ้นล้วนมีผลต่อการแพร่พันธุ์ และทำให้พวกมันสิ้นเปลืองพลังงานไปกับการหลบหลีกความร้อนแทนที่จะออกไปหาอาหาร แม้ฮัมมิ่งเบิร์ดจะมีความสามารถในการรักษาอุณหภูมิร่างกาย แต่การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศที่เอาแน่เอานอนไม่ได้ ก็ทำให้พวกมันใช้ชีวิตยากลำบากยิ่งขึ้น